تاریخچه کاشت مو
یکی از مشکلاتی که همواره در طول تاریخ بشر را آزرده است، طاسی سر در هر دو جنس مذکر و مؤنث (البته به مراتب کمتر از مردان) است. یکی از راه حل‌های انسان برای این مشکل، کاشت مو است. اما باید بدانید که کاشت مو فقط به طاسی سر مربوط نمی‌شود. امروزه کاشت مو در مواردی مانند ابرو، سر، مژه، محاسن، سینه و ناحیه تناسلی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
عمل کاشت مو به قرن نوزدهم بر می‌گردد. هر چند موردی که در آن زمان از این تکنیک استفاده می‌کردند با کاربرد امروزی آن تفاوت بسیاری دارد. ریشه‌های کاشت موی مدرن را می‌توان در ژاپن دهه ۳۰ جستجو کرد. در آن زمان متخصصین و جراحان از گرافت‌های فولیکولی و گرافت‌های کوچک آن استفاده کردند تا در مناطق آسیب دیده، مژه و ابرو جای‌گذاری کنند. البته آنها نیز از این روش، برای برطرف سازی طاسی استفاده نمی‌کردند. این کشف ژاپنی‌ها با وقوع جنگ جهانی دوم و لیتل بوی (نام بمب هسته‌ای که روی شهر ناکازاکی و هیروشیما ریختند) مدفون شد. در دهه ۵۰ میلادی نرمن انریش پس از آزمایش‌هایی که روی افراد مختلف انجام داد، این روش را برای حل مشکل طاسی سر مردان به کار گرفت. انریش اثبات کرد که انتقال گرافت‌های بخش دهنده سر به بخش گیرنده باعث می‌شود که رشد مو در منطقه گیرنده همانند بخش دهنده باشد و نیز می‌تواند دوامی به مانند موهای بخش دهنده داشته باشد. تحقیقات در زمینه کاشت مو ادامه یافت و این بار والتر پی انگر بود که بخشی از سر را پیدا کرد که می‌شد از آن، فولیکول‌های ماندگارتری برداشت کرد. نام این ناحیه را ناحیه مطمئنِ دهنده نامید. این کشف تا دو دهه بعد در تمامی روش‌های کاشت مو (روش نواری و یا FUE) برای برداشت فولیکول مو به کار گرفته می‌شد.
بی. ال. لیمر در اواخر دهه ۸۰ توانست با استفاده از میکروسکوپ تبدیل نوار دهنده به میکرو گرافت‌های کوچک را باب کند. محصول این روش به وجود آمدن روش کاشت موی واحدهای فولیکولی بود.
کاشت مو
به عملی گفته می‌شود که در آن فولیکول‌های مو را از بخشی که به آن دهنده گفته می‌شود و خصوصیت آن این است که در برابر ریزش مقاوم است، گرفته و به بخش گیرنده منتقل می‌شوند. به عمل کاشت مو، پیوند طبیعی مو نیز می‌گویند. بیشترین مورد استفاده این عمل برای درمان طاسی سر در مردان است. اما در سال‌های اخیر زنان نیز به مشتریان جراحان برای کاشت مو تبدیل شدهاند. امروزه علاوه بر سر، برای قسمت‌های دیگر بدن مانند ریش، ابرو، مژه و بخش‌هایی که دچار سوختگی شدهاند، نیز از روش‌های کاشت مو بهره می‌گیرند.
نکته قابل توجه این است که موها در دسته‌های یک تا چهار تایی رشد می‌کنند. همین امر موجب می‌شود که گرافت‌های فولیکولی نیز بین یک تا چهار تار مو داشته باشند. این تراکم در میزان پر پشتی مو و طبیعی جلوه دادن خط موی کاشته شده مؤثر می‌باشد.
کاشت مو به روش FIT یا FUE
یکی از روش‌های زمان بر FIT یا FUE (Follicular Unit Transplantation) می‌باشد. در این روش که باید گفت یک عمل جراحی محسوب نمی‌شود، در طی چند جلسه، بسته به میزان طاسی ناحیه مورد کاشت، در هر جلسه بین ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ تار مو کاشته می‌شود. روش FIT به این صورت است که گرفت‌های فولیکولی مو را از ناحیه دهنده (ناحیه‌ای که موهای آن در برابر ریزش مقاومت بیشتری دارند و احتمال ماندگاری آن پس از کاشت بیشتر است) به ناحیه گیرنده (بخشی که طاس است) منتقل می‌کنند. این انتقال توسط دستگاهی به نام هولدر (پانچ) صورت می‌گیرد. بدین صورت که به وسیله هولدر گرفت‌های مورد نظر از ناحیه دهنده برداشته شده و در ناحیه گیرنده کاشته می‌شود. این روش بدون درد بوده و فقط ناحیه مورد نظر را به صورت موضعی بی‌حس می‌کنند. روش FIT برای نواحی با طاسی وسیع مناسب نبوده و بیشتر مناسب بخش‌هایی با طاسی محدود مانند ریش، ابرو، مژه و سبیل و همینطور طاسی محدود سر است. توصیه می‌شود برای طاسی‌های وسیع از ترکیب دو روش FIT و FUT استفاده شود. معمولا تصور عموم مردم این است که برداشت فقط از پشت سر انجام می‌شود. اما این روش (FIT) می‌تواند در زمانی که برداشت از ناحیه پشت سر ( بنا به هر دلیلی) مناسب نبوده نیز به کار گرفته شود. برخلاف روش FUT که نواری از موهای ناحیه دهنده را برداشته و استفاده می‌کنند، در روش FIT موها به صورت یکی در میان برداشته می‌شود تا کاهش حجم موهای پشت سر (ناحیه دهنده) محسوس نباشد و شکل بدی پیدا نکند.
ممکن است این سوال برایتان پیش بیاید که پس از پیوند با این روش، برای موهای کاشته شده چه اتفاقی می‌افتد؟
در ماه اول موها در مرحله استراحت قرار دارند و ممکن است دچار ریزش شوند، اما به هیچ عنوان جای نگرانی نیست. زیرا در این روش موها در یک بازه یک ساله به رشد صد در صد می‌رسند و در سال دوم پر پشت شده و حالت طبیعی به خود می‌گیرند. پس از پیوند مو به این روش، موها در یک دوره شش ماهه شروع به رشد و خروج از سر خواهند کرد.
مراحل کاشت مو به روش FIT
پزشک متخصص ابتدا خط رویش مو و سپس نقاطی که گرفت‌های فولیکولی را می‌خواهد بکارد مشخص می‌کند. در قدم بعدی به سراغ موهای پشت سر رفته (معمولا موهای پشت سر افراد به عنوان ناحیه دهنده مورد استفاده قرار می‌گیرد) و پس از تراشیدن موها نقاطی که قرار است از گرفت‌های فولیکولی آن استفاده کند را نیز مشخص می‌کند (علامت می‌زند). سپس به وسیله هولدر (پانچ) فولیکول‌ها را از ناحیه دهنده خارج می‌کنند. معمولا با ماده لیدوکائین ناحیه دهنده را بی‌حس می‌کنند. هولدر به شکل سوزن می‌باشد (اندازه آن بین ۰٫۷ میلیمتر تا ۱ میلی متر می‌باشد) و این گونه کار می‌کند که وارد پوست سر شده و فولیکول‌های مورد نظر را بیرون می‌کشد. در ناحیه دهنده از هولدر تیز و در ناحیه گیرنده از هولدر کند استفاده می‌کنند تا منجر به جدایی گرفت فولیکولی نشود. به دلیل اینکه این کار نیاز به دقت بسیاری دارد، پزشک متخصص از عینک مخصوص (مانند میکروسکوپ عمل می‌کند و دید پزشک را بهتر و متمرکزتر می‌کند) استفاده می‌کند تا بتواند با دقت بیشتری عمل استخراج فولیکول را انجام دهد.
فولیکول‌های استخراج شده مدتی را در محلولی نمکی به نام سالین می‌گذرانند و در این مدت پزشک ناحیه دهنده یا همان پشت سر را پانسمان می‌کند. محلول سالین به این دلیل به کار می‌رود که مانع خشک شدن فولیکول‌ها شود. چرا که فولیکول‌ها نمی‌توانند زمان زیادی را بیرون از پوست سپری کنند. اما با استفاده از محلول سالین می‌توان فولیکول‌ها را تا ۸ ساعت نیز سالم نگه داشت.
در ناحیه گیرنده سوراخ‌های بسیار ریزی توسط پزشک مربوطه ایجاد می‌شود، تا فولیکول‌ها را درون آنها قرار دهند. زاویه برش و عمق آن از اهمیت زیادی برخوردار است. زاویه برش هماهنگ با زاویه موها در ناحیه طاسی باعث باشد که هنگام رشد موهای کاشته شده، موها در زاویه و جهت درست رشد کنند. در صورتی که عمق برش به میزان کافی نباشد، فولیکول‌ها پیوند درستی برقرار نمی‌کنند. پزشک برای جلوگیری از هرگونه آسیب به گرفت‌های فولیکولی در هنگام کاشتن آنها در ناحیه گیرنده ،می‌تواند از اسپری سرم نمکی استفاده نماید.
در جلوی سر برای ایجاد خط موی طبیعی از گرفت‌هایی با یک تار مو استفاده می‌شود. اما برای دیگر بخش‌های منطقه گیرنده از گرفت‌های حاوی ۲ و یا ۳ تار مو استفاده می‌شود. همچنین از آنجایی که رطوبت ناحیه گیرنده از اهمیت زیادی برخوردار است، پزشک متخصص سعی می‌کند با اسپری محلول بر روی این ناحیه، از کاهش رطوبت مورد نیاز جلوگیری کند.
روش کاشت موی SAFER چیست؟
نوع دیگری از کاشت مو به روش FIT وجود دارد که به آن SAFER می‌گویند. Suction Assisted Follicular Extraction and Reimplantation که به طور مخفف به آن SAFER می‌گویند، کاشت مو به صورت اتوماتیک می‌باشد. بدین معنی که توسط دستگاه الکترو پنوماتیک عمل استخراج گرفت‌های فولیکولی انجام می‌شود. مزیت استفاده از این دستگاه دوره نقاهت کمتر و عدم وجود هرگونه زخم در ناحیه دهنده می‌باشد.
کاشت مو به روش FIT برای چه افرادی مناسب است؟
کاشت مو به روش FIT برای افرادی مناسب است که بانک موی مناسبی داشته باشند. یعنی موی ضخیم و پر پشت در ناحیه گیرنده اهمیت دارد. همچنین در صورتی که پوست سر در مقابل هولدر از مقاومت کافی برخوردار نباشد، فرد باید از روش دیگری استفاده کند. به طور معمول قبل کاشت مو به روش FIT دسته‌ای از ناحیه دهنده فرد را مورد آزمایش قرار می‌دهند. اینگونه میزان کیفیت گرفت‌های فولیکولی فرد مشخص می‌شود.
کاشت مو (پیوند طبیعی مو) به روش FIT چه مزیت‌هایی دارد؟
این روش مناسب افرادی است که علاقه‌ای به عمل جراحی ندارند. زیرا در این روش فرد تحت عمل جراحی قرار نمی‌گیرد. در این روش فرد درد کمتری نسبت به روش‌های دیگر کاشت مو حس خواهد کرد و همچنین در این روش خونریزی بسیار کم است و به همین دلیل جای زخم باقی نمی‌ماند. پس از گذراندن جلسات کاشت مو نیز، نیازی به پانسمان و مراقبت خاص و یا ویژه‌ای از ناحیه مورد درمان نیست.
معایب کاشت مو به روش FIT چیست؟
در کنار مزیت‌هایی که از روش FIT گفته شد، این روش معایب خاص خود را نیز دارد، مانند هزینه بالا. اما معایب اصلی روش FIT مربوط می‌شود به مراحل کاشت و پس از آن. در این روش به دلیل استفاده از هولدر برای برداشت گرفت‌های فولیکولی احتمال آسیب رسیدن به ناحیه زنده ریشه مو افزایش می‌یابد. به دلیل زمان بر بودن فرایند پیوند مو گرفت‌ها ممکن است آسیب دیده و خشک شوند. تخریب بانک مو از دیگر معایب این روش است. این عیب زمانی بیشتر به چشم می‌آید که شما نیاز به کاشت مو برای دفعات بعدی داشته باشید. چون بانک موی شما (ناحیه دهنده گرفت‌های فولیکولی) آسیب دیده و یا تخریب شده، ممکن است با مشکل جدی روبرو شوید و دیگر نتوانید کاشت مو داشته باشید.
توصیه‌های بعد از کاشت مو به روش FIT
اولین نکته‌ای که باید پس از عمل کاشت مو به آن توجه نمایید، نحوه شستشوی موها می‌باشد. دستور العمل‌های لازم در این زمینه توسط پزشک مربوطه به فرد داده می‌شود. همچنین ممکن است در مواردی نیاز به مصرف دارو پیدا کنید که این نیز زیر نظر پزشک و با راهنمایی‌های او صورت خواهد پذیرفت. زمانی که برای کاشت مو از روش FIT استفاده می‌کنید، زمان بندی خاصی وجود دارد تا موهای تازه کاشته شده با شرایط وفق پیدا کرده و مانند موهای قبلی شوند. بد نیست بدانید که پس از ۸ روز فولیکول‌ها به ثبات کامل می‌رسند. در این مدت باید کاملا مراقب بوده و از کارهای سنگین اجتناب نمایید. در پایان روز پانزدهم شما می‌توانید به زندگی و کارهای روزمره خود بپردازید.
بین هفته‌های سوم تا ششم موهای کاشته شده شروع به ریزش می‌کنند، اما جای نگرانی نیست. زیرا که فولیکول‌ها زیر پوست باقی مانده‌اند و این بدین معنی است که پس از مدتی شاهد رشد مجدد موها خواهید بود و صاحب موهای ضخیم و یکدست مورد نظرتان خواهید شد.
از ماه ششم تا ماه دوازدهم صد در صد موهای کاشته شده شروع به رشد تصاعدی می‌کنند. البته این رشد کاملا به آهستگی صورت می‌گیرد. این موها که از لحاظ ژنتیکی فاقد کد طاسی می‌باشند، بدون ریزش و ماندگار هستند.
در پایان ماه دوازدهم برای بررسی موهای کاشته شده یک جلسه مشاوره با پزشک متخصص ترتیب داده خواهد شد.
چه تفاوتی بین کاشت مو به روش FIT و FUT وجود دارد؟
درحالی که کاشت مو به روش FIT مناسب برای طاسی‌های محدود است، در روش FUT با توجه به این که می‌شود تا ۳۰۰۰ و یا حتی بیشتر از این مقدار پیوند انجام داد (بسته به کیفیت بانک مو)، برای طاسی‌های وسیع مناسب است. البته باید توجه داشت که در روش FUT برداشت فولیکول به صورت نواری می‌باشد که جای زخم روی پوست سر می‌ماند. البته ممکن است با موهای بلند بشود آن را پوشاند. از آنجایی که روش کاشت مو FIT یک روش غیر تهاجمی محسوب می‌شود، هیچ جای زخمی روی پوست بیمار باقی نخواهد ماند.
مراقبتهای مربوط به قبل از عمل کاشت مو به روش FIT
حداقل سه هفته قبل از عمل کاشت مو، مصرف آسپرین، ایبو پروفن و ویتامین E را (در صورتی که مصرف می‌کنید) قطع نمایید. همچنین پزشک خود را در جریان هرگونه بیماری دیابتی و یا قلبی (در صورتی که دارید) قرار دهید. در شب قبل از عمل، پس از استحمام و شستشوی مناسب موهایتان، یک وعده غذای سبک میل کرده و به اندازه کافی استراحت نمایید.
مراقبتهای مربوط به بعد از عمل کاشت مو به روش FIT
پس از پایان جلسه کاشت مو به روش FIT به شما شیشه‌ای حاوی محلول سالین و یک اسپری داده می‌شود. فرد باید هر ۲۰ دقیقه روی محل پیوند را با اسپری مرطوب نماید و اجازه دهد که محلول تمام پوست سر را لمس کند. استفاده از اسپری از ایجاد دلمه در ناحیه دهنده و گیرنده جلوگیری می‌کند. این عمل تا ۱۲ ساعت بعد از کاشت مو ضروری می‌باشد. باید مراقب باشید که در ۱۲ ساعت اول نخوابید. نیازی به پرهیز غذایی خاصی نیست و فرد می‌تواند همچون همیشه غذا بخورد. آب به مقدار زیاد بنوشید.
از لمس موی ناحیه گیرنده خودداری نمایید. و در نهایت زمانی که به پزشک متخصص برای عمل کاشت مو مراجعه می‌نمایید، فردی را به عنوان همراه با خود داشته باشید. زیرا در طول عمل کاشت مو به شما آرام بخش داده می‌شود و پس از عمل شرایط رانندگی ندارید.
در چهارده روز اول باید از شامپوی مخصوص که توسط پزشک به فرد معرفی می‌شود، استفاده نمود. پس از این مدت می‌توانید از شامپوی معمولی برای شستشوی موهایتان استفاده کنید.
برای خوابیدن نیز، بالشت را به گونه‌ای قرار دهید که به حالت نیمه دراز کش بتوانید دراز بکشید.
از سشوار کردن پس از شستشوی سر خودداری نمایید. زیرا از آنجایی که محل دهنده و گیرنده حین عمل بی‌حس شده است و این تأثیر چند روزی خواهد ماند، که ممکن است بدون اینکه متوجه شوید، این محل‌ها دچار سوختگی شوند.
از آنتی بیوتیک به مقداری که پزشک تجویز کرده استفاده کنید تا محل‌های زخم دچار عفونت نشود.
عوارض پس از عمل کاشت مو
این عوارض در تمامی روش‌ها یکسان بوده و فقط شدت و حدت آنها با هم متفاوت است. احتمال دارد که در ناحیه پیشانی و جلوی سر تورم مشاهده شود. این اتفاق کاملا طبیعی بوده و پس از چند روز برطرف می‌شود. پس جای نگرانی نیست.
خونریزی در محل گیرنده کاملا طبیعی می‌باشد. اما در صورتی که این خونریزی پس از چند روز متوقف نشد به پزشک مربوطه مراجعه نمایید.
توصیه‌های نهایی
اگر علت ریزش موهای شما به دلایل مشکلات هورمونی می‌باشد، حتما قبل از عمل آن را برطرف نمایید. زیرا روی موهای کاشته شده تأثیر منفی داشته و سبب ریزش آنها می‌شود.
حتما قبل از عمل با پزشک متخصص درباره روش کاشت مو مشورت نمایید. زیرا پزشک با توجه به فاکتورهایی که در نظر می‌گیرد و طی آزمایش‌ها به دست می‌آورد، می‌تواند مناسب ترین روش را به شما معرفی کند.