رنگدانه ماده‌ای شیمیایی با رنگی خاصی است. رنگدانه‌های بیولوژیکی باعث رنگ گرفتن بخش‌هایی از بدن می‌شوند، مانند ضایعات رنگدانهای که روی پوست شکل می‌گیرد، با این حال این عملکرد اصلی آنها نیست. رنگدانه‌ها نقشی حیاتی در کارکرد روزانه‌ی بدن ایفا میکنند. به عنوان مثال، ملانین یکی از رنگدانه‌هایی است که در پوست وجود دارد و به رنگ‌های زرد تا سیاه دیده می‌شود. کار ملانین محافظت از پوست در برابر آفتاب است. یک مثال دیگر رودوپسین است. رودوپسین رنگدانهای بنفش است که در چشمان ما وجود دارد و به قوه‌ی بینایی ما را در نور کم تقویت میکند. مثال‌های دیگری هم از این قبیل وجود دارد. درست است که برخی از رنگدانه‌ها برای سلامتی و حتی زنده ماندن انسان بسیار مهم هستند، رنگدانه‌هایی هم وجود دارند که هیچ فایده‌ای برای بدن ندارند. موضوع بحث ما هم درباره‌ی این دسته است که با نام ضایعات رنگدانهای شناخته می‌شوند. منظور از ضایعات رنگدانهای، رنگدانه‌هایی است که بدون داشتن کاربرد مفیدی، در بدن انسان به صورت مواد زاید و اضافی وجود دارند. در ادامه با انواع ضایعات رنگدانهای و روش‌های درمان آنها بیش‌تر آشنا می‌شویم.
ملانین چیست؟
ملانین رنگدانه اصلی پوست است و توسط سلولهایی به نام ملانوسیت ساخته می‌شود. در پوست دو نوع ملانین وجود دارد:
- اوملانین: این رنگدانه معمولا قهوه‌ای یا سیاه رنگ است.
- فوملانین: رنج رنگی این رنگدانه نیز از زرد تا قرمز متغیر است.
این مولکول‌ها با نسبتهای متفاوتی در پوست افراد مختلف وجود دارند و طیف وسیعی از ضایعات رنگدانهای را در پوست انسان تولید میکنند.
فواید ملانین برای پوست
ملانین در نزدیکی سطح پوست رسوب میکند. مهمترین کاربرد ملانین در بدن، جذب پرتوهای ماوراءبنفش خورشیدی و جلوگیری از رسیدن این پرتوها به لایه‌های زیرین پوست است. که نور ماوراءبنفش می‌تواند به DNA انسان آسیب بزند و منجر به بیماری‌های مهلکی مانند سرطان شود. درنتیجه ملانین یک مولکول بسیار مهم در بدن است.
عوارض ناشی از تجمع ملانین در پوست
وقتی افرادی که پوست روشن دارند، مدت زیادی در برابر نور آفتاب قرار می‌گیرند، اشعههای خورشید باعث می‌شوند ملانین بیشتری در پوست تجمع یابد. در نتیجه تجمع این رنگدانه، به مرور پوست تیره‌تر و برنزه می‌شود. البته در پی تولید ملانین اضافی و تیره شدن پوست، این مولکول‌ها دربرابر اشعه ماوراءبنفش از پوست بیش‌تر محافظت میکنند. بعد از آشنایی با رنگدانهی موجود در پوست انسان، بهتر است به بحث اصلی یعنی ضایعات رنگدانهای و بیماری‌های ناشی از آنها برگردیم.
تعریف ضایعات رنگدانهای
ضایعات رنگدانهای به ضایعاتی گفته می‌شود که به رنگ‌های قهوه‌ای، سیاه یا آبی هستند، یا ممکن است با ضایعاتی به این رنگها اشتباه گرفته شوند. مانند ضایعات عروقی که با چشم غیرمسلح به رنگ سیاه به نظر می‌رسند ولی درواقع به رنگ قرمز یا بنفش هستند.
منشا ضایعات پوستی
ضایعات رنگدانهای معمولا به خاطر تحمع ملانین به وجود می‌آیند. البته ضایعات غیرملانوسیتیکی هم در پوست ایجاد می‌شود، هرچند این ضایعات در افراد دارای پوست تیره بیش‌تر دیده می‌شود. ضایعات غیرملاتونیستیکی شامل: ضایعات کراتینوسیتیکی، ضایعات عروقی و ضایعات واکنش‌پذیر هستند.
حال بعضی از ضایعات رنگدانهای پوست را که اکثر مردم با آنها درگیر هستند بررسی و روش‌های درمان آنها را معرفی می‌کنیم.
کک مک‌ها
یکی از انواع ضایعات رنگدانهای، کک مک‌ها هستند. یک کک مک بخشی کوچک از پوست است که هم به رنگ روشن و هم به رنگ قهوه‌ای تیره دیده می‌شود و شکل و اندازه‌ی آن مشخص نیست. ظاهر شدن کک مک‌ها روی پوست ناشی از تولید بیش از حد ملانین توسط ملانوسیت‌ها است. همان‌طور که گفتیم، تجمع ملانین در پوست به خاطر قرار گرفتن در معرض نور ماوراء بنفش است. این عارضه رنگدانهای در افرادی که دارای ژن خاصی به نام MC1R هستند، دیده می‌شود. ویژگیهای ظاهری افراد دارای این ژن، معمولا موهای قرمز و پوست روشن (رنگ پریده) است. پوست این افراد در برابر نور خورشید حساس‌تر است و سریع‌تر واکنش نشان می‌دهد.
کک مک‌های روی پوست افراد، معمولا در فصل تابستان و در معرض نور افتاب بیش‌تر می‌شوند و در فصل زمستان تا حدی کمتر به نظر می‌رسند.
لکه‌های پیری
با بالا رفتن سن، کک مک‌ها به لکه‌های پیری یا عدسکهای قهوه‌ای تغییر پیدا میکنند.
لکه‌های پیری، لکه‌های صاف و قهوه‌ای روی پوست هستند که در نتیجه‌ی قرار گرفتن در معرض آفتاب و کهولت سن ایجاد می‌شوند. این ضایعات رنگدانهای بعد از این‌که روی پوست ظاهر شدند در فصل زمستان از بین نمی‌روند. لکه‌های پیری که روی پشت افراد مسن ایجاد می‌شوند، به خاطر آفتاب سوختگی‌های دوران کودکی این افراد هستند. برای کاهش بروز این نوع ضایعات رنگدانهای در سنین بالا، می‌توان کارهای زیر را انجام داد.
- کمتر قرار گرفتن در معرض آفتاب
- استفاده از ضدآفتاب‌های قوی
- پوشیدن لباس‌های مناسب
- استفاده از عینک دودی مناسب
البته امکان درمان این ضایعه قبل ظاهر شدن لک‌های پوستی هم وجود دارد. برای این کار پوست فرد را با Woods light اسکن میکنند، اگر چنین لکه‌هایی روی پوست وجود داشت و شرایط آنها نگران کننده بود، درمان پوست شروع می‌شود.
تومورهای پوستی بدخیم
ملانیوم لنتیگو یا سرطان پوست، نوعی از ضایعات رنگدانهای است. درست است که کک مک‌ها و لکه‌های پیری کاملا خوش‌خیم و بی‌ضرر هستند ولی معمولا تشخیص این ضایعه‌ها از تومورهای پوستی بسیار دشوار است.
این نوع سرطان پوست به صورت ضایعه‌ای صاف و به رنگ قهوه‌ای یا سیاه است. ملانیوم لنتیگو به شکل نامنظم ظاهر می‌شود و سرعت رشد خیلی کمی دارد. این تومورهای بدخیم در مناطقی از پوست که در معرض نور آقرار دارند، مانند صورت، گردن و ساعد به وجود می‌آیند. پس اگر متوجه لکه‌های قهوه‌ای با رنج رنگی مختلف و شکلهای متنوع روی قسمتهای حساس پوست خود شدید، بهتر است هر چه سریع‌تر به پزشک مناسب مراجعه کنید تا تحت درمان قرار بگیرید زیرا ممکن است دچار عارضه ی بیوپسی شده باشید.
ملاسما
ملاسما یک نوع از ضایعات رنگدانهای است که معمولا در افرادی به وجود می‌آید که در معرض نور آفتاب به راحتی برنزه می‌شوند و یا پوست تیرهای دارند. لکه‌های تیرهی ناشی از ملاسما بزرگتر از سایر ضایعات رنگدانهای معرفی شده هستند و شکل عجیب و غریبی دارند. ملاسما ممکن است مانند لکه‌هایی روی گونه‌ها، شقیقه، بالای لب و یا پیشانی دیده شوند. به ملاسما ماسک حاملگی هم گفته می‌شود، زیرا معمولا بر اثر تعییرات هورمونی در زنان باردار این عارضه به وجود می‌آید.
هایپرپیگمنتیشن چیست؟
هایپرپیگمنتیشن وضعیتی است که باعث تیرگی پوست انسان می شود. این عارضه ممکن است به صورت لکه‌هایی روی پوست به وجود بیاید یا این‌که روی کل بدن تاثیر بگذارد. هایپرپیگمنتیشن شامل لکه‌های ناشی از کهولت سن می‌شود که به آن لکه‌های کبدی نیز گفته می‌شود. هایپرپیگمنتیشن معمولا بی‌ضرر است اما ممکن است گاهی اوقات به دلیل شرایط پزشکی ایجاد شود. برای مثال بعضی از داروهای خاص می‌توانند باعث تیره‌تر شدن پوست شوند.
درمان هایپرپیگمنتیشین
با توجه به دلیل بروز این بیماری در افراد، روش‌های مختلفی برای درمان وجود دارد. ممکن است درمان این عارضه شامل رسیدگی‌های پزشکی اساسی یا قطع یک نوع دارو باشد. در صورتی که درمان با داروهای مختلف در درمان این بیماری موثر نباشند، باید از طریق یکی از روش‌های زیر برای درمان اقدام کرد:
- لایه برداری شیمیایی
- میکرودرمابراسیون
- نور پالس شدید (IPL)
- لیزر
در ادامه هر کدام از روش‌های درمانی را شرح می‌دهیم.
لایه برداری شیمیایی چیست؟
لایه برداری‌های شیمیایی نوعی درمان مربوط به زیبایی هستند که معمولا برای صورت، دست‌ها و گردن به کار می‌روند. این نوع درمان برای بهبود و افزایش زیبایی ظاهری و یا دستیابی به احساس بهتری از پوست، برای افراد استفاده می‌شود. حین این روش، محلول‌های شیمیایی را بر روی ناحیه‌ای که باید تحت درمان قرار بگیرد، می‌زنند. این کار باعث لایه برداری از پوست می‌شود. در نتیجه‌ی این درمان، پوست لایه برداری شده، غالباً نرم‌تر و صاف‌تر است، چین و چروک‌های کم‌تری دارد و ممکن است حتی برخی از آسیب‌های پوستی هم رفع شوند.
مردم به دلایل مختلفی از لایه برداری شیمیایی استفاده میکنند. بعضی از این دلایل در زیر آورده شده است:
- برای رفع چین و چروک و خطوط ریز روی پوست
- رفع ضایعات رنگدانهای ناشی از آسیب‌های نور آفتاب
- از بین بردن جای جوش
- درمان هایپرپیگمنتیشن
- درمان زخم‌های پوستی
- ü ملاسما
- رفع قرمزی ناهموار پوست
انواع لایه برداری شیمیایی
سه نوع مختلف از لایه برداری شیمیایی وجود دارد که افراد می‌توانند برای درمان ضایعات رنگدانهای از آن استفاده کنند. انواع لایه برداری شیمیایی شامل سه مورد زیر می‌شود:
- لایه برداری‌های سطحی: برای این نوع درمان از اسیدهای خفیف مانند آلفا هیدروکسی اسید استفاده میکنند، تا لایه برداری به آرامی صورت بگیرد. این اسید فقط به بیرونیترین لایه پوست نفوذ میکند.
- لایه برداری متوسط: برای درمان ضایعات رنگدانهای با این روش از اسید تری کلرواستیک یا گلیکولیک استفاده میکنند. این اسیدها به لایه میانی و بیرونی پوست می‌رسند، در نتیجه این روش برای از بین بردن سلولهای آسیب دیده پوستی موثرتر است.
- لایه برداری عمقی: در این روش اسیدها به طور کامل به لایه میانی پوست نفوذ میکنند و سلولهای آسیب دیده پوست را از بین می‌برند. برای این نوع لایه برداری معمولاً از فنول یا اسید تریکولوراستریک استفاده میکنند.
روش انجام لایه برداری شیمیایی
لایه برداری شیمیایی به طور معمول در مطب پزشک انجام می‌گیرد. البته لایه برداری‌های عمیق ممکن است در مراکز جراحی سرپایی هم انجام شوند. بهتر است بیمار قبل از عمل موهای خود را ببندد، پوست خود را تمیز نگه دارد و از وسایل محافظت از چشم مانند عینک استفاده کند. در حین عمل برای از بین بردن ضایعات رنگدانهای پوست، پزشک ممکن است محل مورد نظر را با داروی بی‌حسی و به صورت موضعی بی‌حس کند، به خصوص اگر جراحی برای یک لایه برداری عمیق صورت می‌گیرد. برای لایه برداری‌های عمیق، پزشک ممکن است از داروهای بی‌حسی قویتر نیز استفاده کند، این داروها بخشهای بیشتری از بدن را بی‌حس میکنند. اگر محل درمان صورت و یا گردن بیمار باشد، معمولا از داروهای بی‌حسی قوی استفاده می‌شود. برای لایه برداری‌های عمیق ضربان قلب بیمار به صورت مداوم بررسی می‌شود.
لایه برداری سطحی
در طی فرآیند لایه برداری سطحی، از یک تکه پنبه، گاز یا برس برای قرار دادن محلول‌های شیمیایی مانند اسیدهایی که نام برده شد، روی پوست استفاده می‌شود. با قرار گرفتن اسیدها روی پوست، پوست بیمار کم کم سفیدتر می‌شود و ممکن است بیمار تا حدی احساس خفگی داشته باشد. پس از اتمام این مرحله، محلول شیمیایی از روی پوست برداشته یا یک محلول خنثی کننده به آن بخش از پوست اضافه می‌شود.
لایه برداری متوسط
در این مرحله نیز برای درمان ضایعات رنگدانهای، پزشک از تکه‌ای پنبه یا اسفنج برای قرار دادن محلول‌های شیمیایی روی پوست استفاده میکند. ممکن است یک رنگ آبی به اسید تریکلرواستریک اضافه شود، که معمولا از آن به عنوان پوست آبی نام برده می‌شود. در این مرحله هم پوست به تدریج سفیدتر خواهد شد و پزشک کمپرس خنک را روی پوست قرار می‌دهد. بیمار ممکن است حدود ۲۰ دقیقه احساس سوزش داشته باشد. هیچ ماده‌ی دیگری برای خنثی کردن اسید به پوست اضافه نمی‌شود، ولی ممکن است از یک پنکه دستی برای خنک کردن پوست بیمار استفاده شود. بعد از انجام این نوع لایه برداری، ممکن است برای چند روز پوست اندکی آبی رنگ به نظر برسد.
لایه برداری عمیق
در طی لایه برداری عمیق شیمیایی، بیمار بی‌حس می‌شود. بعد از انجام مراحلی که در دو نوع لایه برداری قبل هم گفته شد، محلول‌های شیمیایی حدود ۱۵ دقیقه روی پوست میمانند تا پوست به طور کامل در معرض اسید قرار بگیرد.
بعد از لایه برداری شیمیایی چه اتفاقی میافتد؟
زمان بهبودی پوست بعد از لایه برداری شیمیایی بسته به نوع لایه برداری که بیمار از طریق آن درمان شده متفاوت است.
- لایه برداری سطحی: زمان بهبودی حدود چهار تا هفت روز است. ممکن است پوست بیمار موقتاً روشن‌تر یا تیره‌تر به نظر برسد.
- o لایه برداری متوسط: پوست بعد از یک لایه برداری متوسط شیمیایی، در یک دوره‌ی ۵ تا ۷ روزه بهبود مییابد. اگرچه ممکن است قرمزی و التهاب پوست بعد از چند ماه رفع شود.
- لایه برداری عمیق: لایه برداری‌های شیمیایی عمیق ، با احساس سوزش، لرزش، تورم و قرمزی شدید همراه خواهند بود. معمولا پلک‌های بیمار متورم می‌شوند و حدود دو هفته طول می‌کشد تا پوست جدید رشد کند. همچنین امکان دارد قرمزی پوست بعد از چند ماه بهبود پیدا کند.
میکرودرم ابریشن
روش بعدی برای درمان ضایعات رنگدانهای، میکرودرم ابریشن است. این روش برای درمان بیماری‌های زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:
۱٫ درمان آفتاب سوختگی
۲٫ رفع خطوط ریز موجود در پوست
۳٫ از بین بردن لکه‌های پیری
۴٫ درمان جای آکنه
۵٫ درمان ملاسما
۶٫ جوش‌های بزرگ و جوش‌های سر سیاه
۷٫ کک مک
۸٫ آکنه
برای درمان ضایعات رنگدانهای از طریق این روش از یک دستگاه مخصوص با سطح ساینده استفاده می‌شود. این دستگاه لایه بیرونی ضخیم پوست را به آرامی ماساژ می‌دهد تا آن را بازسازی کند.
میکرودرم ابریشن روشی مطمئن برای درمان افرادی با انواع مختلف پوست و رنگ‌های پوستی متنوع محسوب می‌شود.
آماده سازی برای میکرودرم ابریشن
برای رفع ضایعات رنگدانهای روی پوست از طریق این روش نیاز نیست کارهای زیادی انجام داد. قبل از اقدام برای درمان از طریق ای روش، بهتر است بیمار به یک متخصص زیبایی مراجعه کند و درصورت تجویز پزشک میکرودرم ابریشن را انجام دهد. احتمال دارد پزشک معلاج از بیمار بخواهد یک هفته قبل از درمان از قرار گرفتن در معرض نور آفتاب، استفاده از کرم‌های برنزه کننده و انجام اپیلاسیون خودداری کند. همچنین امکان دارد از بیمار بخواهند حدود سه روز قبل از شروع درمان، از کرم و ماسک‌های لایه برداری استفاده کند. قبل از شروع درمان، هرگونه آرایش از صورت بیمار پاک می‌شود و صورت باید کاملا تمیز باشد.
روش انجام میکرودرم ابریشن
درمان ضایعات رنگدانهای از طریق این روش معمولاً حدود یک ساعت طول می‌کشد. این کار اغلب توسط یک متخصص پوست انجام می‌گیرد و در این روش از بیهوشی یا ماده بی‌حس‌کننده استفاده نمی‌شود.
در حین درمان، بیمار روی یک صندلی می‌نشیند. سپس پزشک از یک دستگاه برای اسپری کردن مواد دارویی روی لایه‌ی بیرونی پوست استفاده میکند. در نهایت، پزشک روی صورت بیمار مرطوب کننده و ضد آفتاب می‌مالد. میکرودرم ابریشن برای اولین بار در سال ۱۹۹۶ توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده مورد تأیید قرار گرفت و از آن زمان تاکنون صدها دستگاه میکرودرم ابریشن تولید و توزیع شده است.
دوره‌ی بهبودی میکرودرم ابریشن
در این روش دوره‌ی نقاهت وجود ندارد و بیمار می‌تواند بلافاصله بعد از درمان، فعالیت‌های روزانه خود را از سر بگیرد. بیمار بعد از درمان ضایعات رنگدانهای از طریق این روش باید پوست خود را مرطوب نگه دارد و از محصولات مراقبت از پوست مناسب استفاده کند. همچنین بهتر است حداقل از یک روز بعد از درمان از استفاده از داروهای موضعی درمان آکنه خودداری شود. استفاده از ضد افتاب بعد از انجام میکرودرم ابریشن اهمیت زیادی دارد، زیرا در طی چند هفته بعد از درمان پوست بیمار نسبت به نور خورشید حساس‌تر می‌شود.
نتیجه‌ی این روش بلافاصله بعد از اتمام درمان قابل مشاهده است. تعدا جلسات درمان ضایعات رنگدانهای پوست از طریق این روش هم بستگی به نوع ضایعات پوستی بیمار دارد.
درمان از طریق نور پالس
کلمه‌ی IPL مخفف نور شدید پالس است. این روش نوعی نور درمانی است و برای درمان چین و چروک، ضایعات رنگدانهای مانند لکه‌ها و رفع موهای زاید استفاده می‌شود.
آماده سازی برای IPL
قبل از درمان ضایعات رنگدانهای از روش IPL، متخصص مراقبت از پوست، پوست بیمار را معاینه میکند و درباره‌ی میزان بهبودی احتمالای به او اطلاع می‌دهد. بیمار باید هر گونه ناراحتی‌های پوستی مانند اگزما یا مواردی از این قبلی که روی روند درمان تاثیر می‌گذارد را به اطلاع پزشک معالج خود برساند.
متخصص مراقبت از پوست ممکن است به بیمار توصیه کند که دو هفته قبل از عمل خود از فعالیت‌های خاص، مصرف یک سری از داروها و موادی از این قبیل خودداری کند.
نتیجه‌ی استفاده از روش IPL
امروزه دستگاه‌های جدیدتر IPL برای درمان برخی از بیماری‌های پوستی بهتر از دستگاه‌های لیزر کار میکنند. ولی احتمال دارد بیماران برای رسیدن به نتیجه مطلوب خود، به چندین جلسه نور درمانی نیاز داشته باشند.
خطرات احتمالی رفع ضایعات رنگدانهای با این روش
اکثر افراد بعد از انجام عمل، التهاب خفیف پوستی یا تورم را تجربه میکنند. این عوارض به طور معمول بعد از یک یا دو روز محو می‌شود. همچنین گاهی ممکن است بعد از درمان، کبودی و یا تغییر موقتی رنگ پوست هم در بیمار مشاهده شود.
عمل لیزر
لیزر یکی از روش‌هایی است که برای درمان ضایعات رنگدانهای موجود در پوست استفاده می‌شود. احیا مجدد پوست با لیزر نوعی روش مراقبت از پوست است و معمولا توسط متخصص پوست یا پزشک انجام می‌شود. در این روش از لیزر برای بهبود بافت و ظاهر پوست استفاده می‌شود. بسته به نوع درمانی که مورد نیاز بیمار است، پزشک متخصص برای او لیزر ابلیتیو یا غیر ابلیتیو را تجویز میکند. لیزرهای ابلیتیو شامل دی اکسید کربن (CO2) یا اربیوم هستند. برای خلاص شدن از شر زخم، زگیل و چین و چروک‌های عمیق پوست از روش لیزر CO2 استفاده می‌شود. اربیوم برای خطوط و چین و چروک‌های ظریف‌تر، و سایر بیماری‌های سطحی پوست مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر دو نوع این لیزرها روی لایه‌های خارجی پوست اثر می‌گذارند.
از طرف دیگر لیزرهای غیرابلیتیو هیچ لایه‌ای از پوست را از بین نمی‌برند. این لیزرها خود شامل سه نوع لیزر هستند. لیزرهای غیرابلیتیو ممکن است برای رفع بیماری‌های پوستی مانند آکنه استفاده شوند.
از عمل لیزر برای درمان چه بیماری‌هایی استفاده می‌شود؟
درصورتی که بیماری‌های پوستی مانند ضایعات رنگدانهای مربوط به کهولت سن، قرار گرفتن در معرض آفتاب و آکنه از طریق روش‌های دیگر قابل حل نباشد، باید از لیزر استفاده کرد. همچنین رنگ پوست هم در انتخاب روش لیزر برای درمان ضایعات رنگدانهای موثر است. این روش برای افرادی که رنگ پوست روشن‌تر دارند، بهتر است؛ زیرا خطر بروز هایپرپیگمنشن در این افراد کمتر است. با این حال ، هیئت جراحان زیبایی آمریکا (ABCS) اعتقاد دارد: «این یک تصور غلط است که عمل لیزر فقط برای پوست‌های روشن مناسب است.» مزیت مراجعه به پزشک متخصص این است که می‌داند از کدام نوع لیزر برای پوست‌های تیره و از کدام لیزر برای پوست‌های روشن استفاده کند. همچنین ABCS توصیه میکند عمل لیزر در فصل پاییز یا زمستان انجام شود. در نتیجه امکان آسیب دیدن پوست‌های لطیف در اثر قرار گرفتن در معرض آفتاب کاهش پیدا میکند.
روش انجام عمل لیزر
در صورت انتخاب لیزر برای از بین بردن ضایعات رنگدانهای خود، باید بدانیم که در طی این روش لایه‌ی بیرونی پوست مورد هدف قرار می‌گیرد و به خاطر گرم شدن لایه‌های پایینی، کلاژن تولید می‌شود.
در حالت ایده‌آل، الیاف کلاژن جدید به تولید پوست جدیدی کمک میکنند که از نظر بافت نرم‌تر از پوست آسیب دیده قبلی است. مراحل انجام عمل لیزر به شرح زیر است:
- مرحله اول: قبل از انجام عمل لیزر، پوست بیمار باید آماده شود. برای این کار، حدود چند هقته قبل از عمل یک سری اقدامات درمانی انجام می‌گیرد. هدف از این کار افزایش تحمل پوست نسبت به فرآیند درمانی است. این آمادهسازیها می‌توانند خطر ابتلا به عوارض جانبی را کاهش دهند.
- مرحله دوم: در روز عمل، پزشک روی منطقه مورد نظر را با دارو به صورت موضعی بی‌حس میکند. این کار به دلیل کاهش درد بیمار و ایجاد راحتی بیش‌تر در طی عمل استفاده می‌شود.
- مرحله سوم: لیزر به آرامی در اطراف ناحیه مشخص شده پوست، جابهجا می‌شود.
- مرحله چهارم: در نهایت، برای محافظت از پوست بیمار، پزشک بخشی از پوست او را که در حال درمان بوده است، با نوعی بانداژ پانسمان میکند.
فرآیند بهبودی بعد از عمل لیزر
این روش درمانی به صورتی است که بیمار می‌تواند بلافاصله پس از انجام عمل، مطب پزشک خود را ترک کند. بهبودی کامل معمولاً بین ۳ تا ۱۰ روز طول می‌کشد. درداقع هرچه بخشی از پوست که با لیزر درمان شده است بزرگتر و لیزر عمیقتر باشد، مدت زمان بهبودی طولانیتر می‌شود. به عنوان مثال بهبودی پس از انجام عمل لیزر ابلیتیو ممکن است تا سه هفته طول بکشد.
بعد از درمان ضایعات رنگدانهای از طریق لیزر و در طول بهبودی، ممکن است پوست بیمار به شدت ملتهب و پوسته پوسته شود. در این حالت استفاده از بسته‌های یخ برای کاهش تورم و التهاب مناسب است. بعد از انجام عمل لیزر بیمار باید به صورت مداوم از پوست خود مراقبت کند و دو تا پنج بار در روز، بخشی از پوست که لیزر شده است را تمیز کند. برای تمیز کردن پوست هم معمولا از محلول پاک کنندهای که پزشک معرفی کرده است استفاده می‌شود. برای اطمینان از تمیز ماندن پوست، باید از پانسمان‌های جدید استفاده شود.
نتیجه لیزردرمانی
همان‌طور که گفته شد، استفاده از لیزردرمانی برای رفع ضایعات رنگدانهای عوارض جانبی خطرناکی ندارد ولی با توجه به پوست بیمار و نوع بیماری پوستی، ممکن است فرآیند درمان چند جلسه طول بکشد.
روش‌های درمانی خانگی
در صورتی که مایل به انجام عملهای زیبایی و یا لایه برداری و روش‌های مانند آن نیستید، میتوانید از روش‌های درمان خانگی ضایعات رنگدانهای استفاده کنید. حالا چند روش کاربردی رفع ضایعات رنگدانهای را با هم مرور می‌کنیم.
سرکه سیب
سرکه سیب حاوی اسید استیک است و با توجه به نتایج تحقیقات معتبر، احتمال دارد رنگ ضایعات رنگدانهای را روشن‌تر کند. برای استفاده از این روش مراحل زیر را انجام دهید:
۱٫ مقدار مساوی از سرکه سیب و آب را در یک ظرف مخلوط کنید.
۲٫ محلول به دست مده را روی بخشهای تیره پوست و ضایعات رنگدانهای موجود در پوست خود بمالید و برای دو یا سه دقیقه آن را روی پوست خود نگه دارید.
۳٫ بعد از این زمان میتوانید صورت خود را با آب ولرم بشویید.
۴٫ با دوبار استفاده از سرکه سیب در روز میتوانید به هدف خود برسید.
آلوئهورا
براساس یک تحقیق در سال ۲۰۱۲ ، آلوئهورا حاوی آلوئین است. آلوئین باعث روشن‌تر شدن پوست می‌شود و به عنوان یک درمان غیررسمی برای هایپرپیگمنشن به حساب می‌آید.
روش استفاده: قبل از خواب ژل خالص آلوئهورا را در مناطقی از پوست که دارای ضایعات رنگدانهای است، بمالید و این محلول را تا صبح روی صورت خود نگه دارید. صبح روز بعد با آب گرم صورت خود را بشویید.
اگر به صورت مداوم این کار را تکرار کنید، ضایعات رنگدانهای رفع شده و پوست روشن‌تر می‌شود.
پیاز قرمز
از عصاره پیاز قرمز (Allium cepa) برای ساخت برخی از کرم‌های روشن‌کننده پوست و زخم استفاده می‌شود. تحقیقات نشان داده است که پوست خشک پیاز قرمز می‌تواند به طور موثری پوست افراد را روشن کند.
عصاره چای سبز
عصاره چای سبز خاصیت از بین بردن ضایعات رنگدانهای را دارد.
میتوانید عصاره چای سبز را خریداری کرده و آن را طبق دستورالعمل زیر استفاده کنید.
۱٫ یک کیسه چای سبز را به مدت سه تا پنج دقیقه در آب جوش قرار دهید.
۲٫ کیسه چای را از آب جدا کرده و بگذارید خنک شود، لازم نیست پوست خود را بسوزانید!
۳٫ حالا کیسه‌ی چای را روی پوست خود حرکت دهید.
۴٫ این کار را روزی دوبار تکرار کنید تا نتیجه‌ی دلخواه خود را بگیرید.
آب چای سیاه
یک منبع معتبر از موسسه تحقیقاتی حیوانات در سال ۲۰۱۱ اعلام کرد، آب چای سیاه لکه‌های تیره پوست خوکچهها را روشن می کند. آب چای سیاه برای این خوکچهها دو بار در روز، شش روز در هفته و به مدت چهار هفته استفاده میشد.
روش استفاده:
۱٫ یک قاشق غذاخوری برگ‌های چای سیاه تازه را به یک فنجان آب مقطر جوشانده بود، اضافه کنید.
۲٫ دو ساعت آن را بجوشانید و صاف کنید تا برگ‌ها را از بین ببرید.
۳٫ یک تکه پنبه را درون آب چای سیاه مخلوط کرده و دو بار در روز روی مناطقی که مبتلا به ضایعات رنگدانهای هستند، بمالید.
شیر
تحقیقات نشان داده است که شیر، کره و حتی شیر ترش باعث روشن‌تر شدن رنگ پوست و ضایعات رنگدانهای می‌شود. دلیل این هم اسید لاکتیک موجود در شیر است.
مراحل استفاده؛
۱٫ یک تکه پنبه را در شیر خیس کنید.
۲٫دو بار در روز آن را روی لکه‌های پوست خود بزنید.
۳٫ هر روز این کار را تکرار کنید تا به نتیجه‌ی مطلوب خود برسید.
رب گوجه فرنگی
مطالعه ای که در سال ۲۰۱۱ در مجله بریتانیایی پوست منتشر شد، نشان داد که رب گوجه فرنگی سرشار از لیکوپن است و به خاطر داشتن این ماده از پوست محافظت میکند. شرکت کنندگان در این مطالعه روزانه ۵۵ گرم رب گوجه فرنگی را در روغن زیتون به مدت ۱۲ هفته مصرف کردند.
جمع‌بندی
با توجه به اطلاعات ذکر شده، ضایعات رنگدانهای انواع مختلفی دارند و بیش‌تر به خاطر قرار گرفتن در معرض نور آفتاب ایجاد می‌شوند. برای درمان این ضایعات هم می‌توان به پزشک مراجعه نمود و هم در خانه و با هزینه‌ی کمتر آن را درمان کرد. البته انتخاب هر کدام از این روشها به نوع بیماری پوستی بیمار بستگی دارد و ممکن است فردی با درمانهای خانگی معالجه نشود. در نتیجه در صورت انتخاب روش دوم قبل از هر اقدامی بهتر است با پزشک متخصص مشورت شود.
منابع:
https://www.harpersbazaar.com/uk/beauty/skincare/news/a42651/truth-about-freckles/
https://www.healthline.com/health/home-remedies-for-pigmentation
https://www.dermnetnz.org/topics/pigmented-skin-lesions/
https://www.healthline.com/health/beauty-skin-care/laser-skin-resurfacing